obłędem... &lt;q&gt;"Mnie się ta ręka buduje"&lt;/&gt; - powiada pisarz.<br>On sam ją w sobie czuje i przyzywa. Ale zarazem boi się panicznie, cieleśnie. Strach bije z byle gazety: dziewczynka sama ucięła sobie język, bomba terrorysty urwała nogi człowiekowi, co spokojnie telefonował w barze. Codzienność jest jak dziurawy statek, zataczający się nad otchłanią.<br> Ale diabeł? Lubił o nim rozprawiać Leon Bloy ("Po co mi ten Leon Bloy? Chociaż..."). Bloy słyszał we śnie krzyk potępionej duszy Alfreda Jarry. Ale śmieszny także Jarry, który - umierając - drażnił Pana Boga wykałaczką od zębów... Od idei diabła nie może się Gombrowicz uwolnić, co wyraźnie potwierdza centralny monolog rozdziału