w przypadku niemożliwości rozszerzenia bocznego, wzrost wysokości gruntu, zachodzące pod wpływem wody. Proces pęcznienia jest charakterystyczny przede wszystkim dla gruntów spoistych i organicznych. Grunty mające zdolność do pęcznienia i kurczenia pod wpływem zmian wilgotności określane są jako grunty ekspansywne, a pęcznienie jako ekspansja.<br><br>Grunty sypkie nie pęcznieją zupełnie lub też pęcznieją bardzo słabo, co jest związane zawsze z obecnością domieszek minerałów ilastych lub substancji organicznej. Zdolność do pęcznienia gruntów spoistych wzrasta ze wzrostem zawartości w nich frakcji iłowej. Pęcznienie jest bowiem wynikiem wiązania wody przez cząstki ilaste. W procesie pęcznienia wraz ze zwiększeniem objętości gruntów zmniejszają się siły przyciągania między cząstkami