siły wewnętrzne". Decydującą rolę miał odgrywać "wpływ natury ludzkiej", natury określonej przez myśliciela jako "pierwiastek wszczepiony w umysł człowieka od najpierwotniejszych czasów". Wraz ze sprowadzeniem natury do wrodzonych człowiekowi predyspozycji, uczony odkrył znaczenie "wrodzonych grupom dążności" i dostrzegł działanie grup w aspekcie podmiotowym.<br>Wyrazem sił wewnętrznych było pierwotne oddziaływanie hord pierwotnych na środowisko geograficzne, później zaś - akt agresji w stosunku do obcej grupy. Jak pisał Gumplowicz, u słabszej hordy dążność "uwydatnia się tylko szukaniem pokarmu, zajęciem odpowiedniego siedliska, zabezpieczeniem się od napaści obcych, nareszcie rozpładnianiem się. U silniejszej wystąpi ona na jaw nadto gwałtownymi czynami na zewnątrz, podbijaniem słabszych grup, zdobywaniem