bolały niezasłużoną surowością, inne śmieszyły nieznajomością spraw dla nas w kraju bezspornych i oczywistych. Jako przykładem posłużę się doświadczeniem z własnej pracy. Po ukończeniu studiów przeszedłem do nowo stworzonej Redakcji Encyklopedii w Państwowym Wydawnictwie Naukowym, pierwszej po wojnie tego rodzaju imprezie podjętej w PRL w 1955 r. Była to praca pionierska pod każdym względem - wystarczy powiedzieć, że nikt, od Ministra Szkolnictwa Wyższego począwszy a na naszym pierwszym, czteroosobowym zespole skończywszy, nie tylko nie miał pojęcia, jak "zrobić" encyklopedię, ale nikomu nie przyszło do głowy pojechać za granicę i wykorzystać doświadczenia choćby sowieckie lub niemieckie. Syndrom stalinowski, poczucie odcięcia od reszty świata