wyzwoli"; Bonhoeffer, który wbrew oficjalnemu stanowisku Kościoła ewangelickiego walczy ulotkami i przemówieniami z "paragrafem aryjskim", wykluczającym chrześcijan-Żydów ze wspólnoty kościelnej. Co szczególnie wyróżnia heroizm tego buntu, to fakt, że buntownik miał tu wszystkich - nie licząc paru jednostek - przeciwko sobie. Bonhoeffer-spiskowiec w latach późniejszych posiadał już oparcie we wspólnocie poglądów i wojskowej dyscyplinie grupy opozycjonistów, w wyraźnie wytyczonym celu politycznym, jakim był zamach, wreszcie, co najważniejsze - w narastającym po klęsce stalingradzkiej niezadowoleniu społecznym. Bonhoeffer-kaznodzieja z lat 1932-1933, podejmujący walkę ze zjawiskami, które niemal całemu narodowi i niemal całemu Kościołowi wydają się naturalne, społecznie pożyteczne, wytłumaczalne racjonalnie czy choćby