rasistowskie teorie o państwowotwórczej roli Germanów i niezdolności Słowian do samodzielnego zorganizowania życia społecznego wywołały w ZSRR reakcję polegającą nie tylko na potępieniu "normanizmu", ale też na faktycznym uniemożliwieniu obiektywnego przedstawienia procesów związanych z genezą państwa ruskiego. W szczególności starano się udowodnić słowiańskie pochodzenie nie tylko nazwy "Ruś", ale także ponad wszelką wątpliwość germańskich imion Rurykowiczów i ich dostojników. <br><br> Badania archeologiczne wykazały dość wysoki poziom kultury materialnej plemion wschodniosłowiańskich w IX wieku, a istnienie sieci grodów świadczy o przekształceniu się wówczas organizacji plemiennych w państwowe. Niektóre z owych grodów, leżące na drodze dnieprowej, zaczęły już wcześniej rozwijać się w ośrodki handlowe i rzemieślnicze