literatury i nauki. Jednakże za jej bramami, wśród niższych warstw ludu koptyjskiego, życie Egiptu wraz z jego starożytną kulturą utrzymywało swoją własną egzystencję. Pojawienie się chrześcijaństwa w Egipcie przyczyniło się do powstania chrześcijańsko-egipskiej literatury narodowej (koptyjskiej). Jest ona, co prawda, bardzo uboga, ale pomimo tego ubóstwa nie da się przecenić doniosłości wkładu Egiptu w rozwój przyszłej kultury zarówno chrześcijańskiego Zachodu, jak i Wschodu. A stało się to dzięki monastycyzmowi, który zrodził się wśród chłopów egipskich, a więc wśród kultury koptyjskiej, nie objętej hellenizacją. Godnym uwagi paradoksem jest fakt, iż ów ruch, rodzący się jako protest przeciw ówczesnej kulturze i ucieczka