itp.) i odbiegają od warunków swobodnego badania klinicznego, tym bardziej maleje udział tych czynników w powstawaniu efektu OIB, a i sam efekt staje się mniejszy.<br><br>&lt;tit&gt; 3.4. Zapobieganie występowaniu efektu OIB&lt;/&gt;<br><br> Zróżnicowane traktowanie przez badacza osób badanych pociąga za sobą zróżnicowanie ich zachowanie się. Oddziaływanie badacza na osoby badane ulega przefiltrowaniu przez zmienne podmiotowe, związane z osobą badaną. Przyjrzyjmy się teraz tym zmiennym.<br><br>Zacznijmy od tych zmiennych, które charakteryzują osobę badaną, tworząc jej "psychologiczny portret" (por. rys. 4.1, bloki: B1, B2, B3). Są to:<br><br>(1) zmienne osobowościowe (takie jak: inteligencja, system wartości i przekonań, lokalizacja kontroli, poczucie własnej wartości, postrzeganie