traktowany jako wyodrębniona całość i charakteryzowany także określoną strukturą wewnętrzną i zewnętrzną. Wyodrębnienie z rzeczywistości przedmiotu, nadające mu cechy całości (systemu), nieuchronnie prowadzi do pojawienia się zjawiska synergii, bowiem kategoria całości (systemu) występuje nierozłącznie z jej wewnętrzną i zewnętrzną strukturą, stanowiąc płaszczyznę kontaktu tych struktur. Zjawisko synergii w ujęciu jakościowym przejawia się w odmienności każdego przedmiotu, rozpatrywanego na tle struktury zewnętrznej, względem składników jego struktury wewnętrznej. Zjawisko synergii sprawia, że z informacji o jakości składników struktury wewnętrznej i zewnętrznej nie wynika wprost jakość przedmiotu. Odzwierciedlenie tego faktu można znaleźć w definicjach systemu, w których często przez system rozumie się elementy powiązane