dylemat tego świata,. nasuwający problemy nie tylko analityczne, lecz również praktyczne. Abstrahując od czystego prognozowania, dylemat ów aż się prosi o zachodnią strategię, rozmyślnie zaplanowaną w celu zwiększenia szans postkomunistycznego przejścia do demokracji. Ogólnie mówiąc, w następstwie fiaska komunizmu reżymy komunistyczne mają przed sobą dwie fundamentalne, długofalowe alternatywy. Pierwsza, to przekształcenie się w społeczeństwa o rozszerzającym się wciąż pluralizmie. Wymagałoby to początkowo tworzenia mieszanych, w rozmaitych proporcjach, państwowo-prywatnych sektorów gospodarczych, legitymizowanych coraz wyraźniej socjaldemokratyczną frazeologią, co dałoby w niektórych przypadkach ewentualny punkt wyjścia dla opartego na masach zwrotu ku systemowi w przeważającej mierze wielorynkowemu.<br><br><page nr=70><br><br> Alternatywą jest stagnacja w istniejących strukturach instytucjonalnych