atak mdłości. Kochaliby ludzkość bezgranicznie, gdyby nie ci wszyscy ludzie. Zamiast - jak chciałby humanista - mieścić w sobie jednakowy, wyrównany pod sznurek zasób dobra, czystości i szlachetności, prawdziwi ludzie okazują się w praktyce denerwująco różni i z niezrozumiałych powodów nie chcą się wyzbyć swoich wadliwych postaw, pospolitych upodobań, niesłusznych zapatrywań. W przypadkach tego rodzaju skatologia służy jako coś więcej niż wentyl dla upustu nagromadzonego w pisarzu rozżalenia, gniewu czy niechęci: jest również formą kary, najłatwiej dostępną metodą dania ludzkości klapsa w tyłek za niewłaściwe zachowanie. Właśnie łatwość jest główną przyczyną powodzenia, jakim cieszy się ta metoda. Jakże łatwo jest powiedzieć, że cały