Toczono zacięte spory i polemiki. Każda orientacja polityczna usiłowała wyzyskać argumentację historyczną celem poszerzenia swych tradycji, pozyskania opinii publicznej i umocnienia swych pozycji. Uwidoczniło się to już latem 1919 r. W toku dyskusji w Sejmie Ustawodawczym poprzedzającej ratyfikację traktatu pokojowego z Niemcami z 28 czerwca 1919 r. (traktat wersalski), który przypieczętował klęskę Rzeszy Niemieckiej, sankcjonował zachodnią granicę państwa polskiego i dawał międzynarodowe gwarancje jego istnienia.<br>W ślad za tym pojawiły się pierwsze publikacje zwarte i opracowania. Początkowo dominowały koncepcje obu orientacji burżuazyjnych, tj. endeków i piłsudczyków. Praca Stanisława Kozickiego o roli zdominowanej przez endecję delegacji polskiej w konferencji pokojowe w Paryżu