naukowe określane wspólnym mianem Ťnauk o człowiekuť słusznie zwróciły uwagę na uwarunkowania natury psychologicznej i społecznej, które wpływają na sposób, w jaki człowiek korzysta z wolności (...). Niektórzy jednak posuwają się dalej i wychodząc poza uprawnione wnioski, jakie można wyciągnąć z tego rodzaju obserwacji, podają w wątpliwość lub wręcz negują samą realność ludzkiej wolności"</>. Od siebie dodałbym, że współcześnie ograbiają człowieka z wolności również niezmiernie dziś popularne paranauki oraz astrologie i magie głoszące, iż człowiek jest zależny od najprzeróżniejszych dobrych i złych energii, układów planetarnych itp. Tymczasem Chrystus nas odkupił, to znaczy również - jak napisze Papież na innym miejscu Veritatis splendor, będącej