przepisywano poczciwie (i dość mechanicznie) całe fragmenty obcych przewodników, jak to czyni podróżujący w latach 1646-1650 po zachodzie Europy Hieronim Gratus Moskorzowski. Członkowie legacji, która w 1573 roku udała się do Paryża po Henryka Walezego, a w 1646 tamże po Ludwikę Marię, wydają się nie zauważać skutków wojen religijnych (recte: wojny trzydziestoletniej). Czyżby nie chciano dostrzec całej grozy towarzyszącej tym krwawym zmaganiom? A może się z nią już oswojono? <page nr=20> Zapotrzebowanie na#mówiąc dzisiejszym językiem#literaturę faktu zaspokajano czytając żywoty ludzi wyniesionych przez Kościół na ołtarze, przygody antycznych bohaterów czy wreszcie pełne kadzidlanego dymu mowy ku czci królów, hetmanów i kanclerzy