to niewątpliwych osiągnięć państwa radzieckiego był dobry cyrk. Nie należy się dziwić, że rozwój cyrku był otoczony w ZSRR wielką troską władz. W końcu stanowił on artystycznie przetworzony obraz tego, co władze te robiły na co dzień. Cyrk to sztuka tworzenia iluzji, używania siły i zręczności dla wzbudzenia podziwu i respektu; sztuka wymuszania pokory na nawet najbardziej niepokornych stworzeniach - a wszystko to okraszone występami klownów. Nic zatem - powtórzmy - dziwnego w tym, że już w 1919 r. ukazał się dekret Rady Komisarzy Ludowych, podpisany przez samego Lenina, zawierający specjalny artykuł poświęcony cyrkowi i nakazujący "polepszenie jego jakości artystycznej". W tym samym czasie