czy Szwajcarię. H.G. Wells wspomina, że podbój Polski przez Hitlera nie obudził współczucia w Anglii, gdy tymczasem najazd na Belgię w 1914 r. wywołał wręcz wyjątkowe oburzenie.<br>I tak było zawsze: w wydanej u nas w 1981 r. książce "Kwestia wschodnia w XVIII wieku" historyk Albert Sorel stwierdza, że rozbiory Polski były dla Francji obojętne, i że dyplomacja paryska wykonywała tylko sfingowane akty protestacyjne. Było to dla mnie zaskoczeniem, bo pamiętałem naszą tradycję romantyczną: że Francja jakoby boleśnie cierpiała wskutek utraty przez nas niepodległości ("Hej, Francuzi! czyż bez ceny rany nasze dla was są spod Marengo, Wagram, Jeny, Drezna, Lipska