z ruchem rosyjskim były niewątpliwe. Sięgając do notatek biograficznych pozostałych po pierwszych propagatorach socjalistycznego ruchu rewolucyjnego w Kongresówce, łatwo można stwierdzić, że wszyscy oni przeszli okres formacyjny w Rosji. Dla kilkudziesięciu najwybitniejszych postaci okres ten wypadł na koniec lat siedemdziesiątych i lata osiemdziesiąte zeszłego wieku, a więc na czas bujnego rozkwitu lub na pierwsze lata po załamaniu się działalności <name type="org">Narodnej Woli</>. Większość przyszłych apostołów socjalizmu w Polsce odbywała swój rewolucyjny nowicjat na południu - w Kijowie lub Odessie, po roku 1880 przeważać zaczęli przybysze z Petersburga, głównie z Instytutu Technologicznego, którego wychowankowie tworzyli trzon polskiej socjalistycznej Gminy Petersburskiej. Rozpoczynając swą działalność rewolucyjną