i do swego dzieła. Można nawet powiedzieć, że tym dystansem kokietuje czytelnika. Podobnie jeszcze jest w Trans-Atlantyku, powieści będącej generalnym i prowokacyjnym atakiem na polskie tradycje, obyczaje i mitologie. W Pornografii Gombrowicz jest już w pełni sobą, ale kto jest w pełni sobą, ten poznałtakże swoje granice i ten smutek dojrzałości jest w obu ostatnic powieściach dobrze widoczny, podobnie jak dokładność i przemyślenie literackiej roboty.<br>Dzisiaj znamy całego Gombrowicza i ta znajomość zmienia - rzecz jasna - lekturę Ferdydurke. O wiele lepiej widać linię rozwoju pisarza i nawet - wewnętrzną logikę jego pierwszej powieści. Sporo też o niej napisano - i najświetniejszymi piórami. Ale