lata całe, jak gdyby go uśpiono, odjęto wrażliwość, pozbawiono gorącej łzy, tego pełnego uczuć westchnienia nad życiem, do którego zdolność czyni ze zwykłego śmiertelnika artystę. Wyobraził sobie, że cała francuska sztuka, tworzona w falach przejrzystego światła, w kulturze wina i wiatru od południowych mórz, cała ta gmatwanina tendencji, nurtów i snobizmów przypomina kopalnię, w której dla pustych materialnych satysfakcji odkrywa się coraz to nowe pokłady "ładności" świata, ale ignoruje jego zasadę. Literatura, modne powieści <name type="person">Prousta</> czy <name type="person">Burgeta</> odkrywają może zakamarki ludzkiej duszy, ale nie docierają do jej metafizycznej treści. Tylko tu, na północy, w krajobrazach surowych i obcych, możliwe jest dotknięcie