bojarskie utraciły znaczenie, ustępując w dumie miejsca postaciom nowym, powołanym przez carów z grona swych powinowatych lub faworytów, skromnego często pochodzenia, bez stosowania miestniczestwa. To ostatnie zostało zresztą zniesione w 1682 r. Uzyskawszy wpływ na skład dumy, carowie coraz mniej liczyli się z przedstawicielstwem stanowym. Ponieważ oni tylko mogli zwoływać sobory, rola tych ostatnich za czasów Aleksego (1645-1676) osłabła; ostatni sobór odbył się w 1653 r. dla zatwierdzenia poddania się carowi Ukrainy. Odtąd car zwoływał, tylko w razie potrzeby, osobno przedstawicieli dworianstwa i mieszczan. <br><br> Jest zdumiewające, jak bezradnie przyjęło społeczeństwo aferę "pieniądza miedzianego", wprowadzonego w końcu lat pięćdziesiątych XVII wieku