się osamotniony, w jakim stopniu miał świadomość oparcia w środowisku współwięźniów, oparcie to istniało. Początkowo szansa materialnej pomocy prawie nie istniała, lecz istniało przynajmniej ludzkie współczucie. W miarę upływu czasu powstawały coraz to nowe i coraz lepiej zorganizowane mechanizmy zbiorowej obrony. O jej szansach decydowały postawy wielu więźniów i ich solidarna zdolność do współdziałania mimo stosowania wobec nich najostrzejszego terroru.<br>Decydował o tym także dopływ różnych towarów na obozowy rynek oraz pewne korzystne dla losów więźnia przejawy demoralizacji przedstawicieli obozowej władzy, takie jak brak solidarności, chciwość i przekupstwo oraz specyficzne dla wewnętrznie niespójnej grupy przestępczej porachunki między jej członkami i zazdrość