zwłaszcza okupacji okres hitlerowskiej. W sytuacjach najtrudniejszych, w których śmierć była zjawiskiem powszechnym, codziennym, o życie trzeba było walczyć. Walczyło się o życie własne, najbliższych, a także o życie innych ludzi, ryzykując najczęściej narażenie własnego. Walka o życie była walką o zwycięstwo wartości ludzkich: w więzieniu, w obozie koncentracyjnym, w sowieckim łagrze ona właśnie pomagała przetrwać. Oświęcimskie hasło oporu w swej najprostszej formie brzmiało: "Nie dajmy się. Znaczyło to tylko tyle, żeby starać się przeżyć [...]". <br><br> Rozpatrując problem w kategoriach socjologicznych Anna Pawełczyńska zwraca uwagę na silną integrację społeczności więźniów stanowiącą zaporę zarówno przed mechanizmem ich odczłowieczenia w systemie obozowym (śmiercią moralną