historii konstytuował się lud o swoistej kulturze. Ziemia ta nigdy nie była Śląskiem. Stanowiła zawsze ziemię nadgraniczną; peryferie Małopolski i Wielkopolski. Ziemia ta ma swoją specyfikę. Czasem słyszy się głosy, że nie wiadomo, czy to Śląsk, czy to może ziemia kielecka, czy też łódzka. Otóż powtarzam: ta ziemia ma swoją specyfikę i nigdy Częstochowa nie będzie u siebie, gdy zostanie przyłączona administracyjnie do Łodzi czy Katowic. Zawsze będzie inna kulturowo i różnić się będzie mentalnością. A więc historia i geografia też dostarczają argumentów, żeby ziemia ta stanowiła jakąś odrębną jednostkę administracyjną; nie tylko względy religijne, duchowe, które, oczywiście, trzeba postawić na