to ujęcia zaliczane do tzw. teorii <hi rend="italic">Melting Pot</hi> . tu także mówi się o przystosowaniu różnych grup do siebie. Nie ma natomiast pojęcia większości, w zasadzie niezmiennej, i mniejszości tracącej odrębność. Zamiast tego występuje pojęcie "proporcjonalnego wkładu" grup składowych do przyszłej wspólnej kultury i społeczeństwa. Do trzeciej kategorii zaliczyłem koncepcje i stanowiska ukazujące różnorodność, wielokierunkowość i wielopłaszczyznowość kontaktów między grupami etnicznymi. Jest to kategoria najmniej jednorodna. Zaliczyłem do niej ujęcia psychologiczne, kulturalistyczne, makrospołeczne, formalno-strukturalne. Wspólną ich cechą jest poszukiwanie czynników wyznaczających charakter stosunków między grupami etnicznymi w społeczeństwie wieloetnicznym. Cechą odróżniającą je od ujęć pozostałych jest rezygnacja z konstrukcji uniwersalnego i