swą wspólną chwałę. Każda niemal gmina miała swych własnych męczenników, których kult umacniał solidarność duchowej społeczności. W Rzymie życie Kościoła skupiało się na cmentarzach, gdzie znajdowały się groby męczenników. Są one widoczne po dzień dzisiejszy (katakumby) poza murami miasta. Kościół modlił się w obecności męczenników, ich prochów, tu obchodzono ich święta, rocznice.<br>Okres prześladowań przyczynił się do wykrystalizowania się ideału męczeństwa jako najdoskonalszej formy naśladowania Jezusa, Jego śmierci i zmartwychwstania. Chrześcijanie musieli się liczyć z możliwością męczeńskiej śmierci kolejnych pokoleń. Wielu przyjmowało ją heroicznie, niektórzy ratowali życie zapierając się wiary, wszyscy wierzyli, że męczeństwo jest szczytem chrześcijańskiej doskonałości. Męczennik podążał śladami