Kołłątaj, pisząc, iż bunty ludu występowały u nas tam tylko, "kędy on nie umiał mowy polskiej i graniczył z państwem moskiewskim", które potrafiło korzystać ze wspólnoty języka oraz wyznania. Stąd też zarówno Kołłątaj, jak i Kościuszko będą się domagać przymusowej polonizacji Rusinów oraz wyjęcia ich spod wpływu prawosławnych popów, którzy szerzą niechęć do rządu. Istotnie, połączenie konfliktów społecznych z różnicami języka i wyznania stwarzało iście piorunującą mieszankę, której wynikiem były wzajemne rzezie ludności polskiej i ruskiej, odbywające się w XVII i XVIII wieku. Powtórzyły się one w latach II wojny światowej. Gdyby zaś ziemie te należały dziś do III Rzeczypospolitej, mielibyśmy