może i butna uzurpacja, że jesteśmy w jakiejś przynajmniej części spadkobiercami, każe traktować tę historiozofię kultury jako wielką metaforę czasów zdecydowanie nowszych, a może nawet i całkiem współczesnych, kiedy to my sami będziemy mogli się uważać za tych ostatnich, po których już tylko barbaria stanie u wrót przyszłości. Choć może towarzyszy nam poczucie, że mamy do tego nieco mniejsze już prawo niż Visconti i Lampedusa.<br>Ale zanim od epoki Risorgimento przejdziemy wprost do współczesności, warto zwrócić się wraz z Viscontim ku czasom, które minęły pomiędzy tak wytyczonym szlakiem kalendarza. Nie jest to czysty powrót. Wiele zdarzyło się również pomiędzy czasem, kiedy