w wiekach średnich i starożytności. Bo Kościół zanurzony w kulturę antyczną przejął dominującą w niej tradycję arystokratyczną, która nie ceni pracy zarobkowej i jest podejrzliwa wobec wymiany pieniężnej, a już szczególnie krytycznie odnosi się do pożyczek na procent, prawie każdą ich formę uważając za lichwę, a lichwa przez wieki była tożsama z kradzieżą. Dopiero Tomasz z Akwinu złagodził tę moralną kwalifikację i - to jest już pozytywna wersja - nazwał lichwę "bezwstydnym zyskiem". Dlatego też aż do późnego średniowiecza kupiec był zawodem bardzo podejrzanym. On nie produkował tak jak rzemieślnicy czy chłopi, tylko żył z pieniędzy, czyli czegoś abstrakcyjnego, co jedynie ułatwia wymianę