kulturę, aby dzieło w siebie włączyła - a zmuszając, w jakiś sposób i ją się upraszcza, redukuje, nagina czy zniekształca, choćby przez to, że ignoruje się jej zamkniętą i samowystarczalną swoistość. Wbicie drewnianego kołka w drewnianą belkę jest najzupełniej możliwe, problem tylko w tym, że oba kawałki drewna muszą w efekcie ulec uszkodzeniu. Wejście emigranta z jego dziełem do obcej literatury również się zdarza, tyle że za cenę obopólnych deformacji.<br> Tu powrócę do sceny z oblewaniem mieszkania w powieści Skvorecký'ego, albowiem ilustruje ona tę podwójność straty z charakterystycznie schludną symetrią. Klęska Barbary w zetknięciu ze wschodnioeuropejskim dowcipem znajduje, parę stron dalej, równoległy