po zamożne warstwy chłopstwa i mieszczaństwo. Różniły się ceną, sposobem wykonania, trwałością. To, co rozpoznajemy w nich jako "ludowe", wynikało nie tyle z potrzeb estetycznych malarza, ile z podporządkowania się gustowi społeczności wiejskiej. <br>Pielgrzymki do Częstochowy, Kalwarii Zebrzydowskiej, Gidel, pozwalały nabyć u tamtejszych obraźników pożądany obraz. Wówczas dochodziły do głosu upodobania estetyczne nabywcy, nie skrępowane hierarchią ocen, wynikającą ze stosunku do tematu obrazu, choć właśnie temat decydował o tym, co nabywano: wizerunek Matki Boskiej, scenę w Ogrójcu czy obraz świętego patrona. Liczyło się też miejsce, skąd pochodził obraz. Taki sam nabyty na pobliskim jarmarku miał mniejszą moc, niż pochodzący np. z