tej ziemi biorą część za całość. Tak wtrącają człowieka w bezruch. Aby człowieka podnieść na płaszczyznę prawdziwego ruchu, chrześcijaństwo poucza go o jego najgłębszej tragiczności. Tragiczność najgłębsza odsłania się w rozpaczy. Stąd polemika z nadziejami świata stała się prawdziwym szczepieniem człowiekowi rozpaczy. "Trzeba ugodzić śmiertelnie ziemską nadzieję, tylko wtedy można uratować siebie nadzieją prawdziwą" - powiedział Kierkegaard. Chrześcijaństwo bywało w tym punkcie okrutne. Demaskując "patologię nadziei", pouczało o rozpaczy i wywoływało niezwykłe apetyty. Naprawdę to dopiero ono nauczyło człowieka rozpaczy, która rodzi się z dna "aksjologicznej nicości". Bez przedsmaku jej piekła prawdziwy wymiar nadziei chrześcijańskiej nie byłby odczuwalny. Jest ktoś, kto może duszę