Mógł nim być klub parlamentarny, grupujący parlamentarzystów tego samego kierunku politycznego, np. konserwatystów czy liberałów, mogła nim być wpływowa korporacja; np. inicjatywa i zabiegi masonerii francuskiej doprowadziły do powstania stronnictwa radykałów w III Republice.<br>Liczne partie socjaldemokratyczne zawdzięczały swoje powstanie inicjatywie i akcji związków zawodowych; były też ich organem działania w kwestiach politycznych, szczególnie na terenie parlamentarnym. Klasycznym przykładem takiej genezy partii robotniczej jest angielska &lt;name type="org"&gt;Labour Party&lt;/&gt;. W 1899 r. kongres związków zawodowych - &lt;foreign lang="eng"&gt;trade unionów&lt;/&gt; - uchwalił wniosek o założenie organizacji wyborczej i parlamentarnej. W kilka miesięcy później w lutym 1900 r., zawiązany został "Komitet Reprezentacji Pracy" &lt;foreign lang="eng"&gt;(Labour Representation Committee)&lt;/&gt;, który przygotował pomyślne