o życie spowodował tylko rozbudowę systemu policyjnego, ze zorganizowanym donosicielstwem. Pod zewnętrzną skorupą bojarskich intryg i pretensji dworianstwa do udziału we władzy tliło się już zarzewie buntu chłopów, którzy dotkliwie odczuli zarówno pogorszenie sytuacji gospodarczej (głód 1601-1604), jak i ograniczenie swobody ruchów. Rezultatem była tzw. Smuta - gwałtowna wojna domowa w latach 1605-1613, której nieszczęścia powiększyła interwencja sąsiadów: Polski i Szwecji. <br><br> Czytelnik polski dobrze zna koleje losów Dymitra Samozwańca i Maryny Mniszchówny, triumfy wojenne hetmana Stanisława Żółkiewskiego i dzieje załogi polskiej na moskiewskim Kremlu. Nie warto przypominać tu tych wypadków, czasem godnych podziwu z naszej strony, ale częściej zakłopotania i wstydu