samorządna ława wiejska, pełniąca określone funkcje sądowe i rozstrzygająca głównie sprawy majątkowe i konflikty w obrębie społeczności wiejskiej, tzw. gromady. Chłopi mieli ograniczoną wolność osobistą przede wszystkim jeśli chodzi o prawo opuszczania wsi, zgody właściciela wymagały także małżeństwa między mieszkańcami osiedli należących do różnych dworów.<br><br>Wszystkie te powinności i ograniczenia włościan wynikały z faktu użytkowania przez nich ziemi należącej do właściciela wsi. Również ziemianin miał konkretne, ukształtowane przez ówczesny obyczaj, obowiązki w stosunku do swoich poddanych.<br>Winien był wymierzać im sprawiedliwość, pomagać w razie klęsk żywiołowych, zaopatrując ich w budulec ze swego lasu, bydło i trzodę, a także zwalniać z powinności