tworzące całość jakościowo różną od sumy elementów. Już Arystoteles twierdził, że całość to więcej niż suma części.<br>Określenie 1.24. Synergią nazywa się wszystkie rodzaje relacji w zbiorze przedmiotów sprawiające, że łącznie tworzą one przedmiot złożony o jakości odmiennej względem jakości tych przedmiotów. Z określenia 1.24 wynika, że warunkiem wystąpienia zjawiska synergii jest odmienność jakości przedmiotu złożonego, wyodrębnionego na tle otoczenia, względem sumy jakości jego składników. Przyjmuje się przy tym, że jakość przedmiotu złożonego jest ujmowanym globalnie skutkiem synergii. Wystąpienie skutku synergii oznacza przekształcenie zbioru przedmiotów w przedmiot złożony (całość, system). Wśród podstawowych rodzajów relacji determinujących skutek synergii można wymienić