W swojej książce Zen Enlightenment. Origins and Meaning <br>(Oświecenie zen. Historia i znaczenie), Heinrich Dumoulin analizuje współczesne <br>refleksje nad 'oświeceniem' adeptów zen. Dlaczego jednak współczesne <br>opisy mają być lepszym źródłem wiedzy o 'oświeceniu' niż nauki <br>słynnych mistrzów zen? Skąd mamy wiedzieć, że współczesne relacje są <br>opisami prawdziwego 'oświecenia', a nie zaburzeń świadomości, charakterystycznych dla wielu technik medytacyjnych związanych z kontrolą oddechu? <br>Tego rodzaju zaburzenia, często przybierające formę ekstatycznych wizji, <br>zostały opisane w wielu podręcznikach do medytacji różnych szkół buddyjskich <br>i taoistycznych. <br>To prawda, iż nie znajdziemy w naukach mistrzów zen dokładnego <br>opisu, jaki był stan umysłu mistrza w momencie 'oświecenia', jak