może być miarą ich celowości. Miarą była wyłącznie skuteczność w dziele samoorganizacji społecznej, a wprowadzanie do dyskusji tego drugiego elementu było źle widziane. Stało się atrybutem ugodowca, człowieka bojaźliwego i tkwiącego ciągle w iluzjach rewizjonizmu. Po Sierpniu, w zupełnie nowej sytuacji, to przeświadczenie, schemat myślowy dobrze pasujący do poprzedniego okresu zaciążył moim zdaniem na polityce Związku i wielu jego wybitnych postaci. Lekceważenie procesów zachodzących we władzach po wpływem własnych działań sprawiało, że integrowaliśmy je wokół pomysłu rozprawy ze Związkiem. Podczas gdy można było pogłębiać istniejące wśród nich podziały, szukać sojuszników, partnerów do wypracowania trwalszego modus vivendi lub choćby utrudniać zjednoczenie wokół