miejscowością na Podhalu i siedzibą pierwszej parafii na tym terenie - krakowski wojewoda Teodor z rodu Gryfitów otrzymał w 1234r. od księcia Henryka Brodatego prawo osadzenia w Ludźmierzu opactwa cystersów, którzy mieli wybudować kościół i prowadzić na Podhalu osadnictwo. W 1238r. siedziba zakonu znalazła się w Ludźmierzu, ale widać cystersi nie zagustowali w podhalańskim sąsiedztwie, bo niebawem wynieśli się do gorczańskiego Szczyrzyca, podobno wcześniej nękani przez zbójników. Zakonnicy zdołali założyć, poza Ludźmierzem, jeszcze dwie miejscowości - Krauszów i Rogoźnik. <br> Wieś nad Czarnym Dunajcem - choć zdominowana przez pobliski Nowy Targ - niebawem stała się głównym sanktuarium Podhala. Obiektem kultu jest czczona tutaj od blisko 600