siebie rozgraniczone, kierują się swoimi racjami, ale równocześnie tak blisko ze sobą się wiążą, że jeśli zawiedzie władza duchowa, musi ją wyręczyć władza doczesna, której zadaniem jest dbałość o pokój i dobro. Natomiast władza doczesna, to według Lutra przede wszystkim zastana historyczna władza książąt i cesarza w Niemczech. Tu tkwi zarodek tak zwanego Landeskirchentum, które wykształciło się już wkrótce po wystąpieniu Lutra, a później utrwaliło się aż do naszych dni jako klasyczny wyraz ewangelickiej tradycji stosunków kościelno-państwowych. Były one zresztą, podobnie jak myślenie samego Lutra, przeważnie pod silnym ciśnieniem istniejących warunków historycznych; natomiast teoretyczne przyzwolenie na supremację władzy świeckiej nad