umiarkowaną jej formę wyobrażał odsunięty od władzy Czartoryski, stały jeszcze zwolennik związku z Cesarstwem Rosyjskim, mimo to zaniepokojony, by gwałty Konstantego i matactwa Nowosilcowa nie doprowadziły Polaków do rozpaczy, tj. do rewolucji. W tej myśli ks. Adam w sposób bardzo ostrożny przedstawiał bolączki kraju samemu Aleksandrowi, uskarżając się na jego zaufanych w Polsce. Nic nie osiągnął, a w 1823 r. popadł ostatecznie w niełaskę. Usunięty też z kuratorstwa okręgu naukowego wileńskiego Czartoryski wycofał się na czas jakiś z życia politycznego Królestwa i przekonany już teraz o bliskości konfliktu z Rosją zaczął przygotowywać doń opinię publiczną na zachodzie Europy. Był to już