wyznawcami prawosławia (Rosjanami, Kozakami), wreszcie z muzułmanami (Turkami i Tatarami), polskość zaczęto łączyć z katolicyzmem, a obronę Kościoła rzymskokatolickiego - ze szczególną rolą Polski w dziejach Europy.<br><br>Sarmatyzm znajdował własne odbicie w sztuce, literaturze, obyczajach, życiu codziennym, tworząc, obok dworskiego, kształtowanego przez wpływy zachodnie, drugi nurt XVII-wiecznej polskiej kultury. Architektura ziemiańskich dworków i dworów, wiersze Wacława Potockiego, pamiętniki typowego żołnierza-szlachcica Jana Chryzostoma Paska są równie cennymi zabytkami tej epoki, jak pałace magnackie, wzorowane na utworach włoskich i francuskich wiersze podskarbiego koronnego Jana Andrzeja Morsztyna czy pamiętniki kanclerza litewskiego Albrychta Radziwiłła.<br><br>Szlachecki ideał życia był związany z rodzinną okolicą - rodowym gniazdem