Ortegi, to zaledwie jeden z ostatnich przykładów niemożności pogodzenia naturalnych aspiracji literatury i dyktatury. Pierwsza jest wyrazem ludzkiego pragnienia wolności, druga - równie naturalnym wyrazem dążenia despotów do stłumienia tejże wolności; konflikt, w którym jedna ze stron musi się ugiąć, i kapitulacja taka staje się z reguły udziałem strony słabszej, to znaczy sumienia pisarza.<br> Komplikacja druga: rzut oka na historię naszego gatunku objawia nam długi szereg mrożących krew w żyłach przykładów, do czego może dojść, gdy w formule "pisarz głową państwa" państwo oparte jest na władzy absolutnej, a pisarz jest twórcą nie za dobrym albo wręcz nieudanym. Jest coś w tym, że