etycznych nie zdołały odjąć nic a nic sile oddziaływania <name type="tit">Dziadów</>, stąd właśnie pochodzącej, że widz kocha dobro, a nienawidzi zła. Niech dobro i zło nie mają żadnego metafizycznego uzasadnienia: tym droższe będą dlatego, że wyłącznie ludzkie, że są wyzwaniem rzuconym antyludzkiej pustce i że ich potrzeba zakorzeniona jest w człowieku. Ateista prawdziwy, świadomy stawki, nie może uważać pojęć dobra i zła za "reakcyjne". Przeciwnie, powie z Gombrowiczem: "nie róbcie ze mnie taniego demona. Ja będę po stronie porządku ludzkiego (i nawet po stronie Boga, choć nie wierzę) aż do końca moich dni; także umierając" (<name type="tit">Dziennik</>, 1957). I określi z nim razem