w zaborze rosyjskim, jak i w latach Polski Ludowej szyfrowano przed cenzurą debaty na temat stosunku do caratu, a później do ZSRR: co jest na dłuższą metę bardziej opłacalne: stopniowe poszerzanie zakresu autonomii i towarzyszące jej reformy czy też walka zbrojna o faktyczną suwerenność.<br>Od samego początku swoich rządów Stanisław August Poniatowski wypowiadał się zdecydowanie za pierwszym z tych rozwiązań.<br>I to nie tylko dlatego, iż został wprowadzony na tron pod naciskiem Rosji, rządzonej przez jego byłą kochankę. Katarzyna ozdobiła koroną skronie człowieka, który#jak pisała#wyłącznie jej zawdzięczał "swoje wyniesienie" (jakże to przypomina stosunek Kremla do kolejnych władców PRL!). Poniatowski