W tym miejscu psycholog - poszukując nowych powiązań między jakąś Y oraz jakimiś zmiennymi niezależnymi - odwołuje się, nawet niekoniecznie świadomie, do swojej dotychczasowej wiedzy teoretycznej, ulegając określonym preferencjom w teoretycznym "osadzeniu" pytania badawczego. Może on bowiem patrzeć na rzeczywistość przez okulary neobehawiorysty, a może też postrzegać ją w kategoriach psychologii poznawczej. Co więcej, jego wcześniejsze opcje teoretyczne (wybór określonej perspektywy ontologicznej - o czym była mowa wyżej) związane z - jak powiedział Topolski (1983, s. 130) - "wizją świata i człowieka" nie tylko sugerują badaczowi szukanie takich, a nie innych ujęć teoretycznych problemu badawczego, ale także, wprowadzając w krąg jego zainteresowań badawczych określone układy zmiennych, równocześnie