rządów signorii, czyli rodzaju rad miejskich reprezentujących patrycjat. W ten sposób powstały możne, choć niewielkie terytorialnie państwa, które albo pozostały rządzonymi przez signorie republikami (jak Wenecja), albo przekształciły się w państwa o ustroju przypominającym monarchię, rządzone przez możne rody: Scaligerów w Weronie, Viscontich i Sforzów w Mediolanie, Gonzagów w Mantui. Florencja długo pozostawała republiką, w końcu jednak znalazła się w ręku Medyceuszy, pod których panowaniem stała się jednym z najwybitniejszych ośrodków myśli humanistycznej i sztuki renesansowej.<br>W okresie wielkiej schizmy zachodniej i niewoli awiniońskiej ruch narodowy Włochów z natury rzeczy nie miał nastawienia antypapieskiego. Przeciwnie - Rzym opuszczony przez Stolicę Apostolską wydawał