sensie również dla czytelnika świat poznawanego tekstu nie jest do końca zdeterminowany.<br>Zakłócenia ustalonej kolejności odbioru poszczególnych scen (czytanie z nawrotami, przeczytanie na wstępie zakończenia) są niezależne od autora. Ale czytelnik otrzymuje od samego narratora sporo temporalnych prezentów w postaci takich "desantów czasowych", jak retrospekcje, antycypacje itp. Kontrowersyjna teza Kate Hamburger o tym, że w większości dzieł epickich czasownik zatraca funkcje preteritalności, w związku z czym w prozie panuje właściwie "bezczasowość", wydaje się najbardziej do przyjęcia właśnie w sytuacjach wspominania, retrospekcji. Czytelnik wspomnień raczej przenosi się w odległy czas niż pamięta o sytuacji wspominania, raczej towarzyszy wydarzeniom, poddaje się ich sile