polskiego wobec obcych rządów różnicowała się w zależności od stopnia wyrobienia politycznego i zmian w warunkach bytu różnych grup ludności.<br>Upadek państwa polskiego odbił się niekorzystnie na rozwoju układu kapitalistycznego, zapoczątkowanego w dobie Oświecenia. Upadły wszystkie banki warszawskie, zlikwidowano wiele manufaktur, zahamowaniu lub nawet cofnięciu uległy na wsi reformy czynszowe.<br>Ludność Warszawy - zdegradowanej ze stanowiska stolicy - spadła o jedną trzecią, ze 100 z górą tysięcy do 65 tys.; w tym samym stopniu uległa zmniejszeniu liczba czeladzi rzemieślniczej i wyrobników. Pogorszyła się więc sytuacja ludności miejskiej, w tym także kształtującej się warstwy inteligencji. Dla chłopów zgasły nadzieje wyzwolenia, jakie niosła im Insurekcja