polskiej drugiej połowy XIX wieku, stało się dla socrealizmu drogocenne. Odwrotu od kryteriów malarskich dokonać było można w imię haseł sowieckich pod polskim sztandarem. Jeszcze do tego Riepin, patron rosyjskiego socrealizmu, podziwiał Matejkę. Tu był nowy symbol do wygrania, symbol zbratania dwóch narodów poprzez sztukę, prawie Mickiewicz i Puszkin. Poprzez Matejkę socrealizm będzie socjalistyczny w treści i narodowy w formie.<br>Obok Starzyńskiego i innych także Janusz Bogucki występuje w "Przeglądzie Artystycznym" z artykułem o Matejce. Jest on całkowicie po linii zadań ówczesnej krytyki: ataki na Matejkę w Polsce to "inteligenckie uprzedzenia ostatniego półwiecza" (biedny Stanisław Witkiewicz!). W Matejce widzi Bogucki "nieświadomego