artysta musiał scenę "zobaczyć po raz pierwszy", wyobrazić ją sobie, nie wspierany nabyta sprawnością. Twórcy, zdani tylko na własna pamięć i wyobraźnię, mieli trudności z uświadomieniem sobie, co i jak należy przedstawić w nowo podjętym temacie. Stad właśnie wywodzi się efekt naiwności w ludowych obrazach. Spójrzmy dla przykładu na obraz Matki Boskiej Saletyfskiej (fot. 139). Dostrzegamy w nim wyraźnie dwa poziomy sprawności: świetny - w przedstawieniu twarzy Madonny, wielokrotnie powtarzanej, i poziom bliski dziecięcej nieudolności w scenie sielskiej, z owieczkami, pastuszkami,<br><page nr=129><br> architekturą, pejzażem. Można ująć tę różnicę w formule: naiwność to ludowe widzenie świata po raz pierwszy, ludowość - po raz setny. Odkrywczość widzenia